Nghệ thuật sơn mài là dạng hội họa có từ rất lâu đời nên nó mang nhiều tinh hóa của văn hóa Việt. Ngày nay mặc dù nghệ thuật sơn mài đã được pha trộn nhiều nhưng phần lớn vẫn tồn tại tính truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Tính truyền thống của sơn mài.
Trải qua rất nhiều năm, nhiều thế hệ, nhiều cải tiến nhưng tính truyền thống của nghệ thuật sơn mài vẫn đọng lại trong mỗi tác phẩm. Tính truyền thống ấy càng đậm đà hơn khi qua bàn tay điêu luyện và yêu nghề của các nghệ sĩ nhiều thế hệ đã biết tiếp thu những tinh hoa nghệ thuật thế giới và dân tộc góp phần làm phong phú thêm ngôn ngữ của nghệ thuật sơn mài Việt Nam hiện đại.
1. Chất liệu sơn.
Tính truyền thống được thể hiện ngay ở chất liệu sơn. Bảng màu của sơn mài truyền thống vốn ít ỏi,nhưng từ trước tới nay chưa có ai, kể cả các họa sĩ nổi tiếng dám tự cho là mình đã khai thác hết khả năng của chất nhựa cây sơn ta kỳ diệu, mà tự nó có thể biến hóa thành hai màu chủ yếu: ánh gián và then, rồi từ hai màu này lại có thể tạo ra vô số những màu sắc khác nhau.
2. Nội dung và cách tạo hình.
Khi nói đến tính truyền thống trong tranh sơn mài ta không thể chỉ đề cập đến kỹ thuật và chất liệu sơn mài mà phải xem xét cả phong cách tạo hình và nội dung chủ đề. Tính truyền thống còn thể hiện trong mỗi nội dung của tác phẩm. Đa số các tác phẩm sơn mài đều vẽ hình ảnh thiên nhiên đất nước con người Việt Nam thời xa xưa nhằm duy trì hình ảnh xưa cũ của đất nước Việt, con người Việt. Bởi chất liệu dù có quý giá, quan trọng nhưng sẽ vô hồn nếu thiếu đi bàn tay của người nghệ sĩ mang đến cho nó một sức sống rung động lòng người.
3. Tính cách của người Việt.
Tính truyền thống được nhắc đến như một phương pháp nhìn nhận, chắt lọc và tái hiện cuộc sống của cha ông ta từ bao đời nay với đức tính cần cù, trung thực, lạc quan, vị tha để chiến thắng thiên nhiên khắc nghiệt cũng như mọi quân thù xâm lược, tất cả hình thành nên một “cách nhìn” vô cùng thực tế, cụ thể nhưng cũng vô cùng tinh tế, lạc quan.
4. Hiệu quả nghệ thuật.
Tính dân tộc được thể hiện rõ ở hiệu quả nghệ thuật. Tranh sơn mài có màu sắc trầm ấm và đằm thắm. Đặc điểm riêng về màu sắc cùng đặc điểm về chất liệu làm cho mỗi tác phẩm sơn mài vừa thuần hậu lại vừa sang trọng, vừa mang tính dân tộc rõ nét vừa gần gũi với xu thế đương đại.